CirKu

Circulariteit gaat verder dan recyclen of hergebruiken. Kuijpers heeft op basis van de 10R ladder, BREEAM, Platform CB ’23 en andere relevante richtlijnen een integrale methodiek ontwikkeld: de CirKu. Hiermee bieden we concrete handvatten om zichtbaar te maken hoe circulair een project is én op welke gebieden nog winst te behalen is wat betreft de circulariteit van de installaties.

De CirKu is een methodiek om de circulaire insteek van de technische installaties in een gebouw te meten en te sturen richting een verhoogde circulariteit. Aan de hand van ontwerpscenario’s maakt CirKu voor zowel nieuwbouw als renovatie de circulariteit concreet meetbaar en geeft het inzicht.

De CirKu biedt een gestructureerde benadering om het circulaire niveau van technische installaties in een project helder te krijgen. Met deze innovatieve aanpak brengen wij niet alleen het circulariteitsniveau van de technische installaties van een project in kaart, ook wordt gestuurd op basis van diverse ontwerpscenario’s.

De CirKu methodiek is gekoppeld aan een uitgebreide database, waarin een scala aan product- en materiaalkeuzes en circulaire oplossingen zijn opgenomen. Op deze manier inspireren we om op een praktische wijze duurzaamheid te integreren, verdergaand dan enkel energieneutraliteit. Drie uitgangspunten zijn hiervoor de basis:

• Streven naar hergebruik van materialen
• Ontwerpen voor een langere levensduur
• Waar mogelijk verkleinen van de installaties.

Het resultaat is niet alleen een interne focus op circulariteit, maar vooral een concrete ondersteuning voor het gesprek met de opdrachtgever, die zijn circulaire ambities wil verwezenlijken.

De methodiek bepaalt de circulariteitsscore van het ontwerp van de installatie. Dit doen we op basis van vijf pijlers:

• Materiaalgebruik,  draait om het bewust kiezen van materialen met een minimale impact door de principes refuse, reduce en rethink toe te passen. Dit betekent het vermijden van onnodige materialen (refuse), het verminderen van grondstofgebruik (reduce) en het heroverwegen van ontwerpkeuzes om installaties circulair en herbruikbaar te maken (rethink). Door duurzame en circulaire componenten in te zetten die een lange levensduur hebben en eenvoudig te hergebruiken zijn, dragen we bij aan efficiëntere en toekomstbestendige technische systemen.

• Waardebehoud, richt zich op het maximaliseren van de levensduur en herbruikbaarheid van onderdelen. Dit betekent het vermijden van materialen met een korte levensduur (refuse), het minimaliseren van vervangingen (reduce) en het ontwerpen van installaties die eenvoudig te demonteren, repareren en opnieuw te gebruiken zijn (rethink). Door zo te ontwerpen, blijven materialen en componenten langer in de kringloop en behouden ze hun waarde, wat leidt tot een duurzamer en circulair gebruik van installaties.

• Energie en water, draait om het efficiënt inzetten van deze bronnen met zo min mogelijk verspilling en maximale herbruikbaarheid. Circulariteit bij energie vraagt om het gebruik van hernieuwbare energiebronnen, vermindering van energieverbruik en het terugwinnen van warmte en energie waar mogelijk. Bij water ligt de focus op het minimaliseren van gebruik, het hergebruiken van regen- en afvalwater, en het efficiënt beheren van waterstromen binnen installaties. Door zowel energie als water slim te benutten en reststromen opnieuw in te zetten, dragen installaties bij aan een circulaire en toekomstbestendige omgeving.

• Biodiversiteit, richt zich op het minimaliseren van de impact van installaties op de natuurlijke omgeving en het bevorderen van gezonde ecosystemen. Dit omvat het kiezen van materialen en processen die de natuur zo min mogelijk verstoren en het ontwerpen van installaties die de biodiversiteit ondersteunen, bijvoorbeeld door groenvoorzieningen te integreren of natuurlijke habitats te beschermen. Het stimuleren van biodiversiteit draagt bij aan een veerkrachtige leefomgeving waarin natuurlijke kringlopen beter behouden blijven, wat essentieel is voor een circulair en duurzaam ecosysteem.

• Gezondheid & welzijn, richt zich op het creëren van een gezonde en comfortabele leefomgeving door bewust om te gaan met materiaalkeuzes en ontwerpprincipes. Dit omvat het vermijden van schadelijke stoffen, het bevorderen van een goed binnenklimaat met voldoende ventilatie, daglicht en akoestisch comfort, en het kiezen van materialen die geen negatieve invloed hebben op de gezondheid. Door installaties te ontwerpen die bijdragen aan het welzijn van de gebruikers in een gebouw en de levenskwaliteit verbeteren, wordt circulariteit gekoppeld aan zowel duurzaamheid als mensgericht ontwerp.

Aan de hand van 33 criteria verdeeld over de vijf pijlers, wordt een score toegekend. Voor elk van de pijlers worden de punten opgeteld waaruit een pijler specifieke score (%) en een cumulatieve eindscore (%) berekend wordt.

Duurzaamheid heeft een breder bereik dan circulariteit en is gerelateerd aan het gebruik van hulpbronnen zonder een negatieve impact op het milieu te hebben. In dat opzicht omvat de CirKu met de vijf pijlers alle aspecten van duurzaamheid, met een speciale focus op circulariteit voor met name het materiaalgebruik en het waardebehoud (eerste twee pijlers). Met deze twee pijlers is op dit moment ook de meeste winst te behalen.

CirKu ondersteunt de circulaire ambitie van de klant door in elke fase te kunnen checken of de circulaire ambitie/doelstellingen nog op lijn ligt of dat bijsturing nodig is. Dit garandeert een consistente en meetbare aanpak van circulair installeren.

Door het benadrukken van hergebruik, adaptief binnenklimaat, minder installaties, draagt CirKu bij aan een duurzamere toekomst in de installatietechniek. Zo maken we circulaire ambities concreet en meetbaar.

De CirKu is al bij een aantal projecten al ingezet. Waaronder bij het Mercado-gebouw in Eindhoven en Gebouw vol Energie in Den Bosch. Bij deze projecten heeft CirKu inzichtelijk gemaakt hoe circulair de technische installaties in deze gebouwen daadwerkelijk zijn.

Het Mercado-gebouw van de gemeente Eindhoven is onderdeel van het project Slim Verduurzamen Gemeentelijke Gebouwen waar consortium !MPULS schouder aan schouder samenwerkt met Gemeente Eindhoven. Eindhoven heeft de ambitie in 2030 klimaatneutraal te zijn en ziet de eigen organisatie daarvoor als voorbeeld. Het verduurzamen van haar vastgoed waaronder Mercado, is hierbij een belangrijke factor.

Resultaat CirKu: een circulariteitsscore van 60,5% definitief ontwerp voor de installatietechniek ten opzichte 27,2 % voorlopig ontwerp

Gebouw vol Energie is het vernieuwde kantoor voor Kuijpers in Den Bosch. Hier laten we zien dat het kan: minder materiaalgebruik, circulaire installaties en een duurzaam gebouw met het comfort en welzijn van mensen op de eerste plaats. Het gebouw is een test- en showcase waar natuur en techniek samengaan.

Resultaat CirKu: een circulariteitsscore van 37,2% bij realisatie/oplevering terwijl als het conventioneel was uitgevoerd dan was het resultaat 18,2 % voor de circulariteit van de installaties.