BS De Kikker boekt klimaatwinst met zonnegevels

Het gebouw, dat onderdak biedt aan twee basisscholen, een ouder-kindcentrum, kinderopvang en wijkfaciliteiten, springt al meer dan twintig jaar in het oog. Dat is onder meer te danken aan de groene gevels. Na jaren van blootstelling aan weer en wind bleek de onderconstructie van de gevels toe aan vervanging. “Die had haar beste tijd gehad”, vertelt bouwkundig specialist Sjaak Besseling van de gemeente Amsterdam. “Om alles te laten voldoen aan de eisen van nu besloten we de gevels te vernieuwen.”

Bij die vernieuwing kwam een oud idee opnieuw bovendrijven. “In het originele ontwerp van Dok  Architecten werd al gesproken over zonnepanelen als gevelbekleding,” zegt Sjaak. “Maar omdat die techniek destijds nog in de kinderschoenen stond, was het simpelweg nog niet mogelijk dat idee uit te voeren.

Nu kregen we die kans wél.” De timing was ideaal. “De gemeente heeft stevige duurzaamheidsdoelen geformuleerd. Deze gevelaanpak sloot perfect aan op de bredere energieambities van de stad.”

De gemeente gaf na een zorgvuldige selectie zonnepaneelspecialist Solarix de opdracht zogenoemde zonnegevels te ontwerpen. Om het oorspronkelijke gevelbeeld te behouden, ontwikkelde Solarix panelen in de kenmerkende frisgroene kleur, afgewerkt met getextureerd glas. Kuijpers voerde de elektrotechnische installatie van het pv-project uit. “We werken regelmatig aan innovatieve zonnepaneelprojecten waarin sprake is van bijzondere oplossingen zoals gekleurd glas, folies waarmee we panelen ‘wrappen’ of lichtgewicht panelen voor gebouwen met beperkte draagkracht”, vertelt projectleider Jos van Keulen. “De Kikker viel in de categorie uitzonderlijk maatwerk: hier ontwierp Solarix twintig unieke types panelen die stuk voor stuk naadloos in de gevels moesten worden geïntegreerd.” Juist die integratie was minutieus werk, weet Jos nog. “Het kwam echt aan op secuur werken. De panelen moesten kaarsrecht hangen om alles strak te laten ogen en alle naden precies even groot te krijgen”.

Om die vereiste precisie te waarborgen, dacht Kuijpers actief mee over optimalisatie van het montagesysteem. Jos: “Het systeem stond in de basis al stevig, maar in onze berekeningen zagen we ruimte om de thermische speling nog verfijnder af te stemmen. “Die speling is essentieel om de panelen de ruimte te geven te krimpen en uit te zetten. Daarom hebben we voorgesteld de bevestiging op enkele punten aan te passen, zodat de panelen ook bij temperatuurwisselingen stevig en betrouwbaar blijven zitten.”

De gemeente was blij met die proactieve opstelling. Sjaak: “Voor ons heeft veiligheid absoluut prioriteit. We vinden het belangrijk dat elk detail klopt. Zeker als het gaat om bevestiging op hoogte. Fijn dat Kuijpers daarin met ons meedacht.” Volgens Jos was de oplossing technisch eenvoudig. “Het klinkt misschien tegenstrijdig, maar door per paneel een extra schroef toe te voegen, creëerden we net dat beetje méér ruimte. Nu kunnen de panelen probleemloos meebewegen met temperatuurswisselingen.”

In totaal werden 1.444 op maat gemaakte zonnepanelen gemonteerd, waarbij Kuijpers ook het volledige elektrotechnische traject verzorgde. Dat omvatte onder meer zeven kilometer gelijkstroom(DC-)bekabeling en acht omvormers om de gelijkstroom van de panelen om te zetten naar wisselstroom voor direct gebruik. Ook kreeg elk paneel een optimizer zodat schaduw op enkele panelen niet van invloed is op de prestaties van de overige exemplaren. Kuijpers was ook verantwoordelijk voor de uitwerking van een stringplan om de panelen slim en veilig over de omvormers te verdelen. Jos: “Het gaat hier om twintig verschillende typen zonnepanelen. Elk type heeft zijn eigen formaat, opbrengst en eigenschappen. Een slimme verdeling over de omvormers is dan cruciaal om er maximaal rendement uit te halen en de installatie technisch in balans te houden.”

Alle werkzaamheden zijn uitgevoerd in overeenstemming met de geldende regelgeving en kwaliteitsnormen, zoals NEN1010 en Scope 12 van certificeringsinstantie SCIOS. Jos: “Scope 12 is een inspectiestandaard die specifiek geldt voor zonnepaneelinstallaties. Bij al onze pv-projecten is een Scope 12-gecertificeerde medewerker aanwezig om toe te zien op een veilige en conforme uitvoering.

Dat was bij De Kikker niet anders.” Inmiddels is deze installatie officieel Scope 12-gecertificeerd. “Voor de klant een extra bevestiging dat we de installatie vakkundig en veilig hebben gemonteerd.”

De montage nam vier maanden in beslag. Ondertussen bleef de Brede School volledig open “op één dag na, toen we de stroom moesten afsluiten”, vertelt Jos. “Dankzij de samenwerking met alle partijen en gebouwgebruikers is er van overlast geen sprake geweest.” Die goede samenwerking was gedurende het hele project essentieel, ook waar het ging om veiligheid. “We hebben goed afgestemd wanneer en waar we zouden werken. Elk werkgebied zetten we bovendien ruim af.” Soms vroeg de uitvoering om creatieve oplossingen. “Zoals de steiger die we hebben opgebouwd, dwars door het glazen dak van een lager schooldeel heen”, illustreert Jos. “Dat dak konden we natuurlijk niet belasten, dus maakten we uitsparingen in het glas. Daardoor konden we de steiger er precies tussendoor bouwen en veilig op hoogte werken.”

Met de gevels vol zonnepanelen verwacht De Kikker jaarlijks zo’n 67.000 kilowattuur aan stroom op te wekken. Dat is genoeg om onder meer verlichting, digiborden en laptops van groene stroom te voorzien. Helemaal energieneutraal is de school niet. “Niet elke gevel is gunstig georiënteerd op de zon”, legt Sjaak uit. “Ook de specifieke kleur van de panelen drukt de opbrengst enigszins. Toch levert het systeem een aanzienlijke bijdrage aan de vermindering van het energieverbruik uit fossiele bronnen.

We zijn dan ook blij met het eindresultaat.” Minstens zo tevreden is hij over het projectverloop. “Vooral de chirurgische precisie en dat oog voor veiligheid tonen aan dat de jongens van Kuijpers weten waar ze het over hebben.” Die waardering kreeg onlangs een vervolg: na een strakke aanbestedingsprocedure kwam Kuijpers als beste partij naar voren om bij een ander Amsterdams schoolgebouw de brandveiligheid te verbeteren.