Mijn ogen bleven direct hangen bij de kop: ‘Ouderen in de kou’. Het nieuwsbericht vertelde het schrijnende verhaal van een verzorgingshuis in België dat de energierekening niet meer kan betalen. Ook in Nederland luiden verschillende zorginstellingen de noodklok. Allemaal worden ze geconfronteerd met sterk stijgende energielasten, soms tot wel 400 procent hoger. En dat heeft niet alleen consequenties voor de bewoners en voor de kwaliteit van de geleverde zorg. Wanneer marges verdampen, staan ook investeringen in de toekomst onder grote druk.
Ik weet nog goed hoe ik in mijn vorige baan meerdere woon- en zorgcomplexen bezocht. In bijna allemaal waren klimaat en ventilatie onderwerp van gesprek. Het was er meestal te warm en het rook er muf. Op hete zomerdagen werden bewoners soms naar koelere locaties gebracht, omdat het thuis niet uit te houden was. Wanneer we in woonzorgcomplexen duurzame klimaatinstallaties hadden gerealiseerd, was ik degene die dagenlang rondliep om aan de oudere bewoners uit te leggen hoe ze met hun nieuwe installatie moesten omgaan. Misschien dat het artikel daarom zo bleef hangen: mijn hart gaat nog steeds uit naar bewoners en medewerkers in onder meer woonzorgcomplexen en verpleeghuizen. Zij verdienen een comfortabele, gezonde en duurzame leef- en werkomgeving. En het idee dat zij straks letterlijk en figuurlijk in de kou staan, vind ik heel verdrietig.
Tegelijkertijd besef ik maar al te goed dat het gebrek aan comfort niet de enige consequentie is van de sterk oplopende energieprijzen. Onze toekomst staat onder druk. Ralph Poulssen, Associate Partner Strategy and Transactions bij EY, omschrijft dat zeer treffend: “Het hoeft geen betoog dat als het water een instelling dusdanig hoog aan de lippen staat, er al helemaal geen geld is voor verduurzaming. (…) Terwijl dit in deze tijd broodnodig is.”
Ik ben dat hartgrondig met hem eens. 2030 – het jaar dat de CO2-uitstoot in Nederland met 49% verminderd moet zijn ten opzichte van 1990 – wacht om de hoek. Dat verdient onze aandacht. Zeker omdat zorgaanbieders die actief zijn in de Gehandicaptenzorg, de Verpleeg- en Verzorgingshuizen en Thuiszorg (VVT) volgens David Bolscher van ABN AMRO groot risico lopen om verlies te lijden. Maar crisis of geen crisis, vertragen in verduurzaming is geen optie! Sterker nog: om de klimaatdoelen te halen, moeten we met elkaar versnellen in de energietransitie. Maar hoe dan?
Toch moeten de verschillende werkvelden die zich daarmee bezighouden – bijvoorbeeld techniek vs. microbiologie – nog een behoorlijke brug slaan. In de zoektocht naar oplossingen staan we nu vaak tegenover elkaar. Denk aan de discussie rondom aerosolen; vlieg je die aan vanuit een evidence based approach of werk je meer volgens het principe van risicobenadering? Het zou enorm helpen als verschillende disciplines op zo’n moment echt samen kijken naar een onderwerp. Mét elkaar praten in plaats van over elkaar. Daarmee drijf je als expert niet af van je eigen focus. Integendeel! De diverse bloedgroepen verrijken – ieder vanuit de eigen focus – elkaar én de discussie. Ik zei het ruim drie jaar geleden al in mijn allereerste blog: “Geen vraagstuk in de bouw- en installatiebranche is tegenwoordig nog beperkt tot één thema en een probleem kent geen kaders meer. Dus moeten we onszelf ook niet kaderen als we op zoek gaan naar antwoorden en oplossingen.” Dat statement is anno 2021 nog even actueel en deze crisis is wat mij betreft de aanleiding om die verandering te omarmen en concreet door te zetten.
Wie het geheel goed in kaart brengt, kent dus de natuurlijke vervangingsmomenten en begrijpt wanneer het slim is om duurzaam voor te sorteren of juist nog even te wachten. Het probleem is nu echter dat sommige zorginstellingen niet anders kúnnen dan wachten. Daarin kan Kuijpers van betekenis zijn.
Al jaren geloven we dat hoogwaardige techniek en integrale samenwerking de oplossing bieden voor hedendaagse maatschappelijke vraagstukken. Dat gedachtegoed vormde bijvoorbeeld een belangrijke aanleiding voor de ontwikkeling van onze modulaire energieopwekkingsinstallatie Next, die precies aansluit op het energieverbruik en de warmte- en koudevraag van een pand. Maar het is ook de pijler onder onze volgende stap: om de gebouwde omgeving versneld toekomstbestendig en gezond te maken, gaan we nadrukkelijk verder op het gebied van energie-exploitatie. Door risicodragend te investeren neemt Kuijpers de complete zorg van de energievoorziening over op het gebied van onderhoud, beheer en storingsafhandeling en garandeert daarmee een duurzame installatie voor de komende decennia. De zorginstelling neemt vervolgens warmte en/of koude af als dienst.
Zo hopen we zorginstellingen op hun pad naar duurzaamheid in beweging te houden en de transitie mede te versnellen. En bovenal hoop ik dat mevrouw de Vries, meneer Everts en al die andere lieve mensen – woonachtig of werkzaam in één van de talloze woon- en zorgcomplexen in Nederland – dit najaar niet worden gedwongen nog een paar extra sokken en een dubbel vest aan te trekken. Als ik iemand een comfortabele en gezonde omgeving toe mag wensen, dan zijn zij het.
Mascha van den Heuvel
Deel dit artikel
