“Zeven vuilniszakken, oftewel zeventien kilo afval per dag.” Ik herinner me nog heel goed dat ik een VCCN-bijeenkomst met Diederik Gommers bijwoonde en hij ons dit vertelde. Zeventien kilo afval per dag voor elke patiënt op zijn intensive care in het Erasmus MC. Handschoenen, infuuszakken, gaasjes … een enorme afvalstroom van single used products. Met name vanwege gemak en steriliteit geproduceerd voor eenmalig gebruik. Het inzicht in die grote afvalstroom leidde binnen het Erasmus MC tot het project The Green Intensive Care. Het streven? Een circulaire en duurzame IC: zonder afval en mét herbruikbare grondstoffen.
Kijk je eens goed naar alle processen binnen de sector life sciences, dan is het voorbeeld van Diederik Gommers nog maar het topje van de ijsberg. Een paar voorbeelden die opvallen. De laatste jaren verving men in de wereld van biotech op steeds meer plekken de traditionele roestvrijstalen procesapparatuur. Filterbehuizingen, opslagtanks en leidingen werden wegwerpfilters, proceszakken en slangensets. Helemaal niet gek als je bedenkt dat deze alternatieven sneller te implementeren zijn, minder validatie vereisen, goedkoper zijn én kruisbesmetting voorkomen. De extra afvalstroom… die nemen we zo te zien met z’n allen voor lief?
Een vergelijkbare situatie doet zich voor in de halfgeleiderindustrie. Single used products worden voor verschillende doeleinden gebruikt in laboratoria en cleanrooms. En omdat machineonderdelen van verschillende leveranciers afkomstig zijn, is er plastic verpakkingsmateriaal nodig voor het verzenden en beschermen van componenten en eindproducten. Elk onderdeel – neem dat even in je op: élk individueel onderdeel – wordt dus verpakt, uitgepakt, verwerkt, opnieuw verpakt, verzonden en weer uitgepakt. Vanuit de markt hoor ik al dat dit een groot probleem is en zelf kan ik me de hoeveelheden plastic afval die hierdoor ontstaan eerlijkgezegd niet eens indenken.
We zijn beland in de overtuiging dat single-use systemen onmisbaar zijn in onze branche. En misschien is dat ook wel zo. Tegelijkertijd denk ik: als er stappen gezet kunnen worden binnen een belangrijke zorgomgeving zoals een IC, dan móet dat toch ook kunnen op meer plekken binnen onze sector?
Overigens wil ik niet te negatief doen, want er is sectorbreed natuurlijk al een groeiende focus op duurzaamheid. We finetunen installaties en kijken op het gebied van contamination control veel bewuster naar onder meer variabele flows. Door luchtbehandeling af te schakelen als een ruimte niet in gebruik is, realiseren we aanzienlijke energiebesparingen en een lagere ecologische voetafdruk. Er worden echt wel stappen gezet om de milieu-impact te minimaliseren.
Maar we zullen verder moeten gaan: meer denken in grondstoffen en in het herbruikbaar maken daarvan. Ons bewuster worden van onze afvalstromen. Binnen Kuijpers passen we die circulaire manier van denken en werken al jaren actief toe. Niet voor niets bundelden we al onze kennis van techniek, verduurzaming en integraliteit om onze eigen panden in ’s-Hertogenbosch – onder de noemer ‘Gebouw vol Energie’ – Paris-Proof-ready en zo circulair mogelijk te maken. Ik popel om daar binnen de hele branche mee aan de slag te gaan. Om écht te werken aan het toepassen van circulariteit. Om parallellen te trekken met het Erasmus MC en met bijvoorbeeld de bouwsector, waar circulariteit al veel meer wordt omarmd. En om kennis te delen met partners in Nederland en daarbuiten. Ideeën, lef, innovatie en vooruitgang beperken zich ten slotte niet tot onze grenzen.
Ik daag je ook uit om alvast eens na te denken: zijn er circulaire benaderingen denkbaar waarmee we de impact van afvalstromen weten te verminderen? Hoe gaan we de circulariteit in deze processen meten en dus vergelijken? Zijn die single used products eigenlijk altijd een vereiste voor je proces? En zo ja, kun je dan misschien investeren in biologisch afbreekbare plastics of herbruikbare verpakkingen? Is het een optie om materialen na gebruik te verzamelen, reinigen en opnieuw in te zetten in je productieproces?
Laat ik heel helder zijn: de antwoorden heb ik zelf ook nog niet paraat. Maar het thema hield me bezig toen ik onlangs in Oostenrijk was op een voor mij bekende wintersportbestemming. Van oudsher een landschap bedekt met een dikke laag sneeuw. Dit jaar was het groen. De sneeuwlaag trekt zich steeds verder terug naar de hogere regionen van de berg. De noodzaak om circulariteit tot fundamenteel criterium in onze processen te bestempelen – letterlijk zichtbaar. Dat topje van de (ijs)berg is een inspirerend begin. Nu door!
Deel dit artikel
