Maart vorig jaar – nét voor de eerste lockdown – verhuisden mijn gezin en ik naar een energieneutrale woning. We keken vooraf goed naar onze mogelijkheden en kozen met zorg voor een dak waarvan de hele zuidkant voorzien werd van zonnepanelen en voor een toekomstbestendige elektrische warmtepomp in plaats van een cv-ketel. Nu genieten we niet alleen van het comfort dat een nieuw huis biedt, maar ook van het gevoel dat we een steentje bijdragen aan de energietransitie.
Zoals wij nadachten over onze woning, denken veel gebouweigenaren in de utiliteitsbouw ook na over de verduurzaming van hun panden. Het vraagstuk is helder: ze worden geacht de doelen uit het Klimaatakkoord te vertalen naar een concreet actieplan om bij te dragen aan CO2-besparing en energiereductie. Tegelijkertijd roepen gemeenten – aangestuurd door eigen doelstellingen vanuit de landelijke overheid – dat gebouwen zo snel mogelijk van het gas af moeten. De reactie van gebouweigenaren is in beide gevallen veelal hetzelfde: aan de slag met kansen die ze zelf kunnen verzilveren. Er wordt voldaan aan wettelijke verplichtingen op het gebied van duurzaamheid en waar mogelijk al een stap gezet om gasloos te opereren of het eigen gebouw verder richting energieneutraliteit te bewegen. Een mooi streven, maar misschien kan dat slimmer.
De overstap van fossiele brandstoffen naar duurzame energiebronnen staat natuurlijk terecht op de agenda. Maar op korte termijn is alles-van-het-gas-af niet voor iedereen de logische eerste stap op de weg naar een energieneutrale toekomst. Ja, voor sommige wijken, bedrijven of huiseigenaren is het een reële optie. Maar in andere gevallen werkt slim isoleren wellicht beter. En zoals het Klimaatakkoord ook stelt: het draait om CO2-besparing en energiereductie. Laatst las ik bijvoorbeeld over een plan om een wijk van het gas af te halen en over te zetten op een warmtenet. Een prachtig initiatief! Dat het warmtenet in kwestie nog fossielgedreven zou worden, vergat men er even bij te vertellen. Gelukkig geldt dat zeker niet voor alle warmtenetten en duurzame oplossingen, maar het geeft eens te meer aan dat gasloos geen doel op zich moet zijn.
We moeten ons dus allereerst realiseren dat de optimale duurzame oplossing verschilt per casus. En vervolgens wordt het tijd dat we eens verder kijken dan ons gebouw. Ook hier geldt: verduurzamen van het eigen pand kán een hele goede oplossing zijn, maar misschien niet dé oplossing. Als gebouweigenaar op een industrie- of bedrijventerrein word je omgeven door andere kantoren, distributiecentra, industrie, datacenters, scholen, ziekenhuizen of andere instellingen. Allemaal organisaties met een eigen energieprofiel en een eigen behoefte aan warmte en koude. Dat gegeven is enorm kansrijk! Wat als het overschot van warmte bij de één gemakkelijk kan voorzien in de vraag naar warmte bij de ander? Dat zoiets succesvol kan zijn, bewezen Hermitage Amsterdam en Hortus Botanicus eerder al. Hun uitwisseling van warmte levert beide partijen nog steeds een fikse besparing op van gas, elektriciteitsverbruik én CO2-uitstoot. Zoiets kan ook op industrie- en bedrijventerreinen de optimale oplossing zijn om bij te dragen aan de Klimaatakkoord-doelstellingen. Niet langer individueel de oplossingen selecteren – zoals ik deed voor mijn huis – maar juist als collectief!
Vanuit die gedachte is Stichting Bedrijventerreinen Helmond samen met Kuijpers op bedrijventerrein Groot Schooten een pilot gestart. Onder de vlag van Smart Synergy Helmond – Smart staat voor een slimme, praktijkgerichte uitrol van innovatie en Synergy voor verduurzaming door samenwerking – creëerde een werkgroep van lokale ondernemers een plan om warmte en koude uit te wisselen. Er is een inventarisatie gestart van de warmte- en koudebehoefte bij geïnteresseerde bedrijven. De twee bestaande wko’s op Groot Schooten vormen het startpunt voor een leiding – ook wel ringleiding genoemd – waarop bedrijven kunnen aansluiten. De werking is vergelijkbaar met het eenvoudige principe van een individuele wko, waarbij energie in de vorm van warmte of koude wordt opgeslagen in de bodem of onderling wordt uitgewisseld. Winterkoude wordt gebruikt voor koeling in de zomer, zomerwarmte wordt in combinatie met een warmtepomp gebruikt voor verwarming in de winter.
De krachtenbundeling is goedkoper, betrouwbaarder én duurzamer. Daarmee wordt een grote groep ondernemers en pandeigenaren die moeten overstappen op duurzame energievoorzieningen direct ontzorgd én draagt heel Groot Schooten bij aan de gewenste CO2-besparing en energiereductie.
Om het niet bij Helmond te laten, kiezen we er bewust voor om de kennis over het collectief verduurzamen van industrieterreinen niet voor onszelf te houden, maar die zo breed mogelijk te delen. Met iedereen die er iets mee wil of kan. Want laten we eerlijk zijn: als het ons lukt om collectief klimaatdoelen te behalen, is onze strijd tegen CO2-uitstoot pas écht een duurzaam succes.
Deel dit artikel
