Ruim 300 partijen ondertekenden de Green Deal ‘Duurzame Zorg voor een Gezonde Toekomst’. Maar hoe geven we concreet vorm aan de ambities en waar lopen zorginstellingen tegenaan? Over die vraagstukken gaat deze zesde editie van Kuijpers Talks, begeleid door presentator Patrick Nederkoorn en algemeen directeur Aukje Kuypers, aangevuld door Mascha van den Heuvel, marktdirecteur Care bij Kuijpers.
In de zorgsector wacht een grote verduurzamingsopgave: 19 miljoen m2 vastgoed waarvan 60% van voor 1990. Maar hoe kom je van grote plannen als de Green Deal naar daadwerkelijke realisatie? Volgens Anja van Balen (sector banker healthcare bij ABN AMRO) moet eerst de urgentie van het onderwerp bij iedereen duidelijk worden. Ype van Strien (programmasecretaris Duurzame Zorg bij het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) deelt Anja’s opvatting. “Als we niet in staat zijn de temperatuurstijging onder de 1,5 graad te houden, gaan de generaties na ons daar de gevolgen van ondervinden.” Toch merkt Anja dat veel organisaties wachten op een financiële prikkel vanuit de overheid. “De afgelopen twee jaar hebben wij nauwelijks aanvragen gehad van instellingen die wilden bouwen of renoveren. Zonde, want met kleine aanpassingen in verlichting, tochtdeuren of timers bespaar je al snel 20%. Daarom is mijn eerste vraag vaak: weet je wat je nu verbruikt? Het begint bij inzicht.”
Om verduurzaming vervolgens daadwerkelijk te realiseren en die quick wins ook te herkennen, is het goed dat zorginstellingen kansen herkennen binnen verschillende thema’s. Judith de Bree (ecoloog en adviseur duurzaam ondernemen bij Stichting Stimular): “De zorgsector is vaak net een klein dorp, waar een heel ecosysteem van variabelen bijdraagt aan de impact. Dus moet je ook op verschillende sporen inzetten. De zorg-Green Deal 2.0 benoemt daarom 4 pijlers: een CO2-reductie van 49% in 2030, een circulaire bedrijfsvoering, de inzet om medicijnresten uit afvalwater te halen en een gezond makende leefomgeving.” Het expertisecentrum verduurzaming zorg maakte een routekaartaanpak om zorginstellingen hiermee te helpen: een tool met voorgeselecteerde maatregelen voor het maken van een scenario van nu tot aan 2050. Toch is dat niet genoeg, stelt Judith. “Er móet ook een knop om bij beleidsmakers en bestuurders. De financiën en kennis zijn er, nu de mindset nog.”
Vanuit die gedachte zette de overheid de afgelopen jaren al in op het verder vergroten van bewustwording in de zorgsector, vertelt Ype. “Met het programma Duurzame Zorg willen we die sector opnieuw in beweging krijgen, zéker ook op bestuurlijk niveau waar investeringskeuzes worden gemaakt. Dat doen we met een beleidsmix van normering aanscherpen, begeleiden en financiële prikkels, maar zeker voor de zorg geldt dat verduurzaming onderdeel is van een groter verhaal: waar willen we heen met de zorg en wat hebben we daarvoor nodig? De routekaart gaat helpen om de opgave op te knippen en concreet te maken voor de komende jaren.”
“Vanuit een integrale aanpak helpen we klanten bij het verduurzamen van hun vastgoed. Daarvoor ontwikkelden we Koers 2030: een methode die de duurzaamheidsambities van organisaties in kaart brengt en vervolgens samen met hen een route uitstippelt om duurzaamheidsdoelen te behalen. Juist binnen de Care-markt is dat van groot belang.”
Omdat het vastgoed in de zorg voor ongeveer de helft gehuurd is, speelt in deze sector nog een belangrijk vraagstuk met betrekking tot verduurzaming: wie neemt dan het initiatief tot verduurzaming en wie profiteert daarvan? Ruud van den Boom (directeur-bestuurder bij woningcorporatie Woonkwartier) vindt dat woningcorporaties een maatschappelijke rol hebben om daarover mee te denken. “Want voor de zorgsector is niet alleen de maatschappelijke problematiek van verduurzaming groot, maar ook die van de zorg zelf. En daar speelt altijd de vraag: investeer ik in handen aan het bed, in vrijetijdsbesteding voor cliënten, in energiebesparing en vastgoed of in medewerkers? Je kunt je als woningcorporatie niet distantiëren van dat omvangrijke vraagstuk.
” Woonkwartier stemt het beleid daarom regelmatig af met zorginstellingen en zoekt naar kansen om te komen tot een shared incentive. Judith verduidelijkt: “Dat is het creëren van een situatie waarvan beide partijen de vruchten plukken. Als de woningcorporatie investeert in oplossingen die de energiekosten omlaag brengen voor de huurder, kan de huurprijs omhoog en heb je toch een win-winsituatie. Ook hier heeft het expertisecentrum een rol: we bieden tools aan zorginstellingen om hier proactief mee aan de slag te gaan.”
Het laatste tafelgesprek is met Anja van Balen, Henny Westdijk (directeur services bij Ipse de Bruggen) en Carlo Oostindie (directeur-bestuurder bij Rhiant). Ipse de Bruggen biedt op 400 locaties zorg aan mensen met een verstandelijke beperking en startte onlangs met een groot verduurzamingstraject.” Voor alle locaties brachten we de huidige situatie en wensen in kaart”, vertelt Henny. “Zo ontstond een meerjarenplan: voor de komende 10 tot 15 jaar weten we precies welke panden we eerst aanpakken en welke later.” Woningcorporatie Rhiant koos bij de bouw van een zorgpand direct voor een WKO-installatie en maakte daar op voorhand afspraken over met de zorginstelling die het pand huurt. Ook voor nieuwe duurzame initiatieven luistert de corporatie goed naar wensen en behoeftes van eindgebruikers. “We moeten handelen op het gebied van duurzaamheid, maar we krijgen de meerderheid alleen mee als er eerst luisteren.” Wat zouden marktpartijen als Kuijpers kunnen doen om de verduurzaming te versnellen?, is een kijkersvraag die binnenkomt. “Voor die WKO moesten wij een aparte bv oprichten”, geeft Carlo aan. “Maar dat wil je eigenlijk heel graag neerleggen bij een partij als Kuijpers, die daarvoor ook de expertise in huis heeft.” Mascha vult aan dat Kuijpers daarvoor een plug and play WKO-installatie bedacht. “Die wordt in onze werkplaats gemaakt en in één dag tijd compleet neergezet op locatie. En we zijn bereid die vervolgens ook 15 tot 30 jaar in stand te houden of te exploiteren, zodat de zorginstelling zich kan richten op wat belangrijk is: de zorg.”
Tekenaar Jeroen Steehouwer vatte deze Kuijpers Talks editie Care al prachtig samen op papier. (Klik op afbeelding voor een vergroting). Heeft u deze editie gemist of wilt u de gesprekken nog eens rustig terugkijken?
Kuijpers Talks is een serie inspirerende, maatschappelijk relevante kennisevents die aansluiten op de ambitie om een betere wereld door te geven aan volgende generaties.
Kuijpers Talks zijn inspirerende kennisevents waarmee we samen met onze tafelgasten ingaan op maatschappelijke onderwerpen die er toe doen. Onder begeleiding van gastheer Patrick Nederkoorn en Aukje Kuypers brengen we onze kennis en ervaring samen en laten we zien wat er wél kan als je samen, integraal, aan een toekomstbestendige oplossing werkt voor een maatschappelijke uitdaging. We geven hiermee invulling aan onze ambitie om een betere wereld door te geven aan de volgende generatie. Immers: alleen ga je sneller maar samen kom je verder.
Bekijk hier vorige edities:
– Kuijpers Talks editie Verduurzaming Maatschappelijk vastgoed
– Kuijpers Talks editie Verduurzamen Musea en Cultureel Erfgoed
– Kuijpers Talks, editie Life Sciences
– Kuijpers Talks editie Datacenters
– Kuijpers Talks editie Food
Deel dit artikel
